VB-Groep

Sneak preview vernieuwde Mijnmuseum in Heerlen

16 februari 2022

Op zaterdag 19 februari ontving Jordy Clemens, wethouder Cultuur in Heerlen, als eerste, onofficiële bezoeker een rondleiding door het vernieuwde Mijnmuseum aan de Dr. Poelsstraat in het centrum van de stad. Van Heur Bouw & Onderhoud herstelde het bekende pand Kneepkens in zijn oude luister. Een schitterende omgeving om de impact van de Limburgse mijnindustrie in zijn volle breedte in beeld brengen.

Pand Kneepkens dateert uit 1939. Het ontwerp is van de hand van de befaamde architect Frits Peutz. Hij tekende een imposant warenhuis voor textiel en kleding (‘Haal het bij Kneepkens’) van vier verdiepingen met een grote glazen gevel. En met paddenstoelkolommen, zoals die ook werden toegepast in het grote Glaspaleis dat Peutz eerder ontwierp voor concurrent modehuis Schunck. Vandaar dat pand Kneepkens ook wel bekend staat als het kleine Glaspaleis.

Een breder museumverhaal

Het pand kreeg in 1999 de status van Rijksmonument, werd gerestaureerd door een woningcorporatie die er woningen in wilde onderbrengen, maar vond uiteindelijk toch geen bestemming. Totdat de gemeente Heerlen en het bestuur van het Nederlands Mijnmuseum tot de conclusie kwamen dat pand Kneepkens zich perfect leende voor de nieuwe ambities van het museum. De gemeente kocht het pand vervolgens aan. “Het Mijnmuseum had op zijn huidige plek in het oude schachtgebouw achter het station te weinig ruimte om zijn nieuwe museale visie invulling te geven,” legt Ando van de Pol, projectleider namens de gemeente, uit. “Een breder verhaal, dat ook de sociaal-maatschappelijke en culturele impact van de mijnindustrie vertelt. In het schachtgebouw blijft de nadruk liggen op het ondergrondse werk van de koempels. De vier verdiepingen van het gerenoveerde pand Kneepkens voegen daar op thematische wijze het bovengrondse verhaal aan toe.”

In zijn meest pure vorm

Niet alleen de nieuwe museale functie vereiste een ingrijpende verbouwing van het Rijksmonument. De gelegenheid werd meteen ook aangegrepen om het kleine Glaspaleis in de vorm zoals Peutz die destijds voor ogen stond, te herstellen. Ando: “Zo doorkruisten de door de corporatie toegevoegde betonnen trappartijen de oorspronkelijke visie van de bouwmeester. In nauw overleg met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed is besloten die volledig te verwijderen. Ook de oude liftschacht en bordessen, vier verdiepingen gewapend beton van zo’n 20 cm dik, zijn eruit gesloopt, waarna een nieuwe liftkern aan de andere kant van het pand werd opgetrokken. Alle elektra-, luchtbehandeling-, klimaat-, alarm- en communicatieleidingen zijn onder verhoogde plenumvloeren weggewerkt. Alles uit het zicht, zodat het gebouw zich in zijn meest pure vorm laat zien.”

Flexibiliteit en improvisatievermogen

Na aanbesteding viel de keuze op Van Heur Bouw & Onderhoud om de klus in bouwteam te klaren. Met eerdere succesvolle, unieke projecten als de transformatie van de Greswarenfabriek in Reuver en de verbouwing/renovatie van het Theater aan het Vrijthof in Maastricht hebben we overtuigend bewezen dat we dit soort projecten qua kennis, kunde en vooral ook flexibiliteit als geen ander aankunnen. “Je weet bij zo’n oud pand nooit precies wat je zult aantreffen,” licht uitvoerder Dennis Verkissen toe. “Zo bleek dat volgens de eigendomsgrens een achterwand meer dan een halve meter naar achteren zou moeten worden geplaatst. Dat hebben we ter plekke opgelost. Wat op de tekening gewoon houten dakbeschot leek, bleek in werkelijkheid 40 cm beton te zijn. Voor dat soort verrassingen kom je te staan. Ook de bereikbaarheid – op een druk plein hartje Heerlen, maar na verwijdering van de liftschacht vooral ook inpandig – zorgde voor de nodige logistieke uitdagingen. Juist dat maakt een werk als dit zo boeiend. En al helemaal hier, in onze eigen achtertuin, waar wij met trots hebben kunnen bijdragen aan behoud en verlevendiging van zo’n belangrijk stuk Limburgs verleden.”

Betrokken partnerschap

Een succesvol project, tot stand gekomen door succesvolle samenwerking. “Wat daarin zeker een rol speelt, is dat Van Heur een van de weinige aannemers is die nog met eigen mensen werkt,” besluit Ando. “Mensen die direct worden aangestuurd, zodat onvoorziene problemen meteen worden opgelost. Zonder discussie, zonder gedoe. Van Heur toont de betrokkenheid die daarvoor nodig is.”

Met trots bijdragen aan behoud en verlevendiging van een belangrijk stuk Limburgs verleden.
Dennis Verkissen, Uitvoerder Van Heur Bouw & Onderhoud